တႆး-ယၢင်း ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလွင်ႈၶၵ်ႉ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်

Thursday, 18 July 2013 16:59 ပၢင်လူင်

တႆးတင်းယၢင်း ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ် 3 ဝၼ်းသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇ လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈၶၵ်ႉၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ၵိုင်ႇလီပဵၼ်ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ် မိူဝ်ႈမီးႁူဝ်ၶေႃႈဢၼ် ဢမ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လႆႈၵူၺ်း၊ ၵွပ်ႈမၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၽူႈမီးလွၵ်းတွၼ်ႈလမ်ႇလွင်ႈ။

ပၢင်ၵိၼ်ၶဝ်ႈၶမ်ႈႁူမ်ႈမူႇ ၼႂ်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15/06/13 ဢၼ်သုၼ်ၵၢင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈ (MPC) ႁပ်ႉပဵၼ် ၸဝ်ႈတႃႇၼလဵင်ႉလူ။ (တႅဝ်းၼင်ႈ-သၢႆႉၵႂႃႇၶႂႃ) ၸဝ်ႈႁၢၼ် ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ဢူးၸူဝ်းတဵင်း၊ မူႇတူး သေးၽူဝ်း၊ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း လႄႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ထုၼ်းဢူး။ (တႅဝ်းၸုၵ်း) ဢွင်ႇၼၢႆႇဢူး၊ လႃႉမွင်ႇသူၺ်ႇလႄႈ ၺူဝ်ႇဢူင်းမိၼ်ႉ Photo: Nyo Ohn Myint

တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 15-17/07/13 ပူၼ်ႉမႃး ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) တင်း ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS) ႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ 17/07/13 ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ။ ၾၢႆႇယၢင်း KNU  ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၸေႃးမူႇတူးသေးၽူဝ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း၊ ၾၢႆႇတႆး RCSS ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း။

လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႆႉ ၼႄဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်တုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း (UNFC) ဢၼ်မၢၼ်းမၢၼ်း (ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႂ်း KNU လႄႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၼႂ်း UNFC) ဢွၼ်ႁူဝ်ၵႂႃႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇၸုမ်း သုၼ်ၵၢင် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈ (MPC) တီႈၵဵင်းမႆႇ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/07/13 ။ မၢၼ်းမၢၼ်း တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ-  ၶႂ်ႈလႆႈ ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ မႃးပဵၼ်ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ်ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်။

ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သပ်းလႅင်းဝႃႈ- ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီးၽူႈၶဝ်ႈပႃး (ၶဝ်ႈႁုၼ်ႈ) ၼမ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ်ၵေႃႉလဵဝ်တေမႃးၸွႆႈပၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸင်ႇလႆႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း တၢင်းၵၢၼ်မိူင်း။

ၶၵ်ႉၵၢၼ် ဢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၽူႈၶဝ်ႈပႃးတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးၸၢင်ႈလႆႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လူၺ်ႈဢမ်ႇတၢပ်ႈမီး ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ်ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်။ ပေႃးဝႃႈ ႁဵတ်းလွၵ်းၶၵ်ႉၵၢၼ်ယဝ်ႉ ၸၢင်ႈမီးမႃးႁူဝ်ၶေႃႈ သေသမ်ႇသေပိူင် ဢၼ်သွင်ၾၢႆႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ။ ပေႃးသွင်ၾၢႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ၊ ႁူဝ်ၶေႃႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁႂ်ႈၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၼႆႉ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်တႆး- ယၢင်း ယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ- မၼ်းၼၢင်းပဵၼ် ၽူႈၶဝ်ႈႁုၼ်ႈ/ၶဝ်ႈပႃး ဢၼ်မီးလွၵ်ႈတွၼ်ႈလမ်ႇလွင်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးမၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇပဵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ တေၸၼ်ဢဝ်မၼ်းၼၢင်း မႃးပဵၼ်ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႊတီႊ NLD ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသင်ၸိူဝ်းၼႆႉ သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ၸုမ်း UNFC တင်းၸုမ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ UNFC လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃး  ယူင်ႉၶၢပ်ႈမၼ်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ပီ 2012 ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃးယဝ်ႉတူဝ်ႈသေ ပိူဝ်ႈတႃႇထတ်း သၢင်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် (2013)  ၸင်ႇၸႅၵ်ႇၽႄပၼ် ၼႂ်းၸုမ်းၸိူဝ်းတင်းမူတ်း 18 ၸုမ်း။  ၽိုၼ်မိူၼ်မၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ယူႇတီႈ KNU တင်း RCSS လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်ယိုၼ်ႈပၼ်တီႈၸုမ်း MPC ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်ႈဝႆႉ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/05/13 ။

လွင်ႈၼႆႉ တၢင်း UNFC ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ- ပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ဢၼ် UNFC ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ UNFC ယွၼ်းတၢင်တူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈသေ ဢုပ်ႇတင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ UNFC ဢမ်ႇၽွမ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် UNFC ၵေႃႈ ယွၼ်းထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း (WGEC) မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၵျူၼ်ႊ (2013) ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။

ပၢင်ၵုမ် RCSS တင်း KNU ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ထတ်းသၢင်လွင်ႈ မၢၼ်းမၢၼ်း တုၵ်းယွၼ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ မႃးပဵၼ်ၽူႈၵပ်းၵၢႆႇပၼ်ၵႄႈၵၢင်ဝႃႈ- မၢၼ်းမၢၼ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈဢၼ်ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် (ဝိူၵ်ႊသျွပ်ႊ) ပိူဝ်ႈတႃႇ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ယူင်ႉၶၢပ်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းသေပွၵ်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် မၼ်းတေလၢတ်ႈၽိတ်းၵူၺ်း၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈလႆႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႆ တေဢမ်ႇတုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈမီးၽူႈၵပ်း ၵၢႆႇၼႂ်းၵၢင်- ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇ KNU ၵေႃႈလႆႈၼႃႈမႆႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈမၢၼ်းမၢၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်း KNU ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ သမ်ႉဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်း UNFC ၵႂႃႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇ MPC ။ KNU ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း UNFC သေတႃႉ တင်ႈတႄႇႁူဝ်ပဝ်ႈမူႇတူး သေးၽူဝ်း လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈပီၵၢႆၼၼ်ႉ လူတ်းလွၵ်းတွၼ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇၼႂ်း UNFC မႃး။ မၢၼ်းမၼ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇထၢမ်ၵၢင်ၸႂ် ငဝ်ႈငုၼ်း KNU သေ တူၵ်းလူင်းပိူဝ်ႈတႃႇၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁူမ်ႈၵၼ်တင်း UNFC ။ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းလူင် KNU ၼႃႈမႆႈ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ် UNFC တင်း KNU ပိူင်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းလူင် KNU တူဝ်ႈတၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵႂႃႇဢုပ်ႇလူင်ပွင် ၸိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇဝၢႆးတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်း ဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ တူဝ်မူႇတူး သေးၽူဝ်း ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ UNFC ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်းၵႂႃႇ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းလူင်ယၢင်း ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ႁႂ်ႈဝႆႉၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်းဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ မၼ်းပဵၼ်ပၼ်ႁႃၼႂ်း KNU ႁဝ်း၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈႁဝ်းၶႃႈတေၵႄႈလိတ်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၼႂ်းဝႆးဝႆးၼႆႉယူႇ- ဝႃႈၼႆ။

ပၼ်ႁႃထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (WGEC) ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မွၵ်ႈၼႂ်းၵၢင်လိူၼ် ၼႃႈ။ UNFC ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ တေၸတ်းဢွၼ်တၢင်းၼႆသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ/ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ ႁွင်ႉမွၵ်ႇပၢင်ၵုမ်ဝႆႉ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/07/13 ၼႆႉဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ် ဝၼ်းတီႈ 29-30-31/07/13 (ၽွင်းႁၢင်လိူၼ်)ၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸိူဝ်းၵိုတ်း ၼႂ်း WGEC လၢတ်ႈဝႃႈ- လွင်ႈၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇ ၶေႉၵၼ်ႁဵတ်း။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းႁဵတ်းၶေႉၵၼ် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇဝႃႈၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း/ၼွၵ်ႈမိူင်း တေဢွၼ်ၵၼ်ၵႂင်၊ မိူၼ်ႁဝ်းပိုတ်ႇသိူဝ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁၼ်လင်ၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်း WGEC  မီးဢဵၼ်းဢၢၼ်းဝႆႉ တႃႇတေၶဝ်ႈႁဵတ်းပၢင် ၵုမ်ၼႂ်းမိူင်း။

တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 16/07/13 မႃး  UNFC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ မိူၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸတ်းၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ။ ၼႂ်းၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁွင်ႉမွၵ်ႇဝႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ပႃးၸုမ်းဢူၺ်းလီၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UNA) တႅဝ်းႁူမ်ႈပႃႊတီႊၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ်ပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 1990 ၊ ပႃးတင်းၸုမ်း NBF တႅဝ်းႁူမ်ႈ ပႃႊတီႊၸိူဝ်းဢၼ်ပေႉၼႂ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2010 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ 1.ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶိုၼ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ 2.တေတတ်းမၵ်းၶေႃႈလႆႈၸႂ် ပုၼ်ႈတႃႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း၊ ဢၼ်ႁဝ်းတင်းသဵင်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်- ၼႆယဝ်ႉ

sourcehttp;//www.panglong.org